Kultur zderzenie

Byłyśmy prawie ostatnimi ludzmi opuszczającymi ruiny Ek Balan, starego majańskiego miasta, oddalonego 40 km od Valladolid. Ceny dojazdu były horrendalnie wysokie, bo choć ruiny leżały stosunkowo blisko cywilizacji, droga do nich nie należała do uczęszczanych, a przynajmniej druga jej część.  Z google map i rad innych viajeros (podróżników) wynikało, że najpierw należy wyjść na wylotówkę, potem złapać stopa w kierunku wybrzeża, a na koniec złapać stopa, z którym można przeskoczyć 7 km pewnej dróżki przez dżunglę. Z naszych doswiadczeń wynikało natomiast, że wszędzie, gdzie jeżdżą turyści, stop funkcjonuje dobrze. Różnie bywa co prawda z drogą „do”, ale droga „z” paradoksalnie jest łatwiejsza. Wystarczy iść na parking i porozmawiać z ludzmi – w każdym prawie aucie, autobusie czy busie są miejsca wolne, więc jeśli tylko kierowcy czy turyści będą życzliwi – zabiorą. A jeśli nie, zawsze zostają jeszcze pracownicy, którzy wracają do domu.

Szłyśmy więc na parking pełne wrażen, wzbogacone o całe naręcza nowych informacji, którymi dzielił się z nami przewodnik zaprzyjaźnionej w ruinach wycieczki. W głowach miałyśmy widok z pałacu, którego schody wiodły daleko ponad poziom dżunglii, a na które Gaja ze śpiewem na ustach się wspinała. Siedziałyśmy długo na jego dachu, z głową pod chmurami, wpatrując oczy w morze brązowooliwkowej, przyniecionej tropikalnym słońcem dżunglii, myśląc sobie o tych ludziach, którzy dawno temu żyli tutaj zwyklym, normalnym, ludzkim życiem, z wszystkimi jego radościami i bolączkami.

To tutaj właśnie, na szczycie pałacu spotkałyśmy Miguela, przewodnika z Ek-Balan, śniadego, energicznego mężczyznę, który zaczepił nas na górze.
– Skad jestescie dziewczyny?
– De Polonia!(z Polski!) – wyreczyla mnie w odpowiedzi Gaja
– De Polonia.. – powtórzył machinalnie śniady mężczyzna – DE POLONIA??? Nagle jego oczy otworzyły się bardzo szeroko – Na prawdę??? Bo ja miałem żonę Polkę! Mieszkałem w Polsce kilka lat! Jejku, co Wy tu robicie??? Przecież tu prawie nie ma Polaków – a tu dwie dziewczyny! W zasadzie.. półtora! – uśmiechnął się, spogladając na moją córuchnę.

Miguel mowił pięknie po polsku. Z charakterystycznym, latynoskim zaśpiewem wypowiadał słowa, wzbudzając mój podziw nad jego lingwistycznymi zdolnościami. Jego grupa przysłuchiwała się naszemu „szszrzrz” z podobnie bałwochwalczym zachwytem. Więc szeleszcząc polską wymową opowiedział mi w dwóch słowach historię swojego życia, uściskał serdecznie i poleciał dalej, oprowadzać wycieczkę Hiszpanów, bo przecież w pracy był, a turyści z euro w kieszeni to prawdziwy skarb.

Robiło się późno. Zbliżała się piąta, godzina zamknięcia ruin. Złapałam Gajkę za rękę i szybciutko ruszyłyśmy w kierunku parkingu. Niestety, cała operacja dotarcia do El-Balak – wyjście poza miasto, złapanie stopa, a potem dwóch innych, wiozących nas bezpośrednio do leżących na uboczu ruin zajęła nam sporo czasu. Na szczęście wystarczyło go, by nasycić się miejscem – zobaczyłyśmy wszystko co trzeba, poznałyśmy ciekawych ludzi, popatrzyłyśmy na świat z dachu pałacu – do zrealizowania zostawał już tylko ostatni punkt wycieczki – powrót do domu.

Weszłyśmy na parking. Uuuu.. pusto. Jeden samochód, nie licząc stojącej za bramą taksówki. No i auta pracowników. W samochodzie rodzina – tata, babcia i może trzymiesięczne bobo. Tył auta, nie licząc fotelkia dziecka, puściusieńki. Podchodzę więc i zagaduję:
– Dzień dobry. Czy może Państwo będą teraz wracać do Valladolid?
Zaskoczony, duży, różowawy blond facet kiwa potakująco głową.
– Bo my mamy małą prośbę. Otóż nie ma tu publicznego transportu – czy ewentualnie możnaby z Państwem zabrać się do miasta?..
Gość patrzy na nas, potem zamienia parę słów z kobietą. Akcent i wygląd bez wątpienia wskazuje na ich pochodzenie. Stany, przeca to jasne.
– Wie Pani co, chcielibyśmy Pani pomóc, ale raczej nie możemy. Nie mamy drugiego krzesełka dla dziecka.

Otwieram oczy w gigantycznym zdumieniu. Nie maja krzeselka??? I to ma być powód, dla którego nas chcą zabrać??? Tu, w kraju latino, gdzie na jednym motorze potrafi jechać piątka Meksykańczyków, a pasy się zapina się tylko na widok policji??? Ja rozumiem zasadność krzesełka, wiem doskonale, dlaczego pasy ratują życie, ale na bogów – przecież to nie może być powód odmowy podwózki, nie tu, nie na tej ziemi!..

– Panie.. – próbuję rozmawiać nieśmiało – Jesteśmy w Ameryce Łacińskiej.. Tu nie używają krzesełek dla dzieci. Tu mało kto pasów używa. Robi się późno.. Do miasta to tylko 30 min autem.. Proszę nas zabrać, bardzo prosimy..
– Nie mogę, prosze mnie zrozumieć. To kwestia Waszego bezpieczeństwa. A jak się coś stanie po drodze? – mówi Amerykanin i czuję, że mówi to serio – Do końca życia sobie tego nie wybaczę. Nie mogę Was zabrać, przepraszam..
– Panie, dużo bardziej niebezpiecznym dla nas będzie, gdy nas na tym odludziu zostawicie! – mówię zrozpaczona, nie umiejąc zrozumieć tego toku rozumowania – Zabierzcie nas przynajmniej do drogi, to tylko 7 km przez dżunglę, nikt tędy przecież nie jeździ, a potem  tam już sobie coś złapiemy!..
– Nie mogę, proszę mnie zrozumieć! A jak wyskoczy jakieś zwierzę?.. Albo zjedziemy do rowu?..

Słucham – i nie mogę uwierzyć w to co słyszę. Widzę, że ta argumentacja jest szczera, że amerykański ojciec rodu na prawdę jest przekonany, że robi dobrze, że na prawdę wierzy w to, co mówi. No tak, zwierzę może wyskoczyć zawsze. Ale droga jest tak wąska, że przecież pojedziemy wolniutko. Przecież mamy połrocznego bobasa na pokładzie. Zjechać na pobocze? Nie rozumiem, jakie okoliczności mogłyby spowodować nasze lądowanie w rowie. Nie, prawdopodobieństwo obu zdarzeń oscyluje w okolicy zera. No chyba że w skórze Amerykańca kryje się groźny, świadomy swej nieobliczalności wariat.

– Panie – probuję po raz ostani – proszę. Podwieźcie nas do drogi, tylko do głównej drogi. Tylko 7 km przez dżunglę. Ja z małą będę tam szła ponad godzinę.
– Proszę mnie zrozumieć – niebieskie oczy Amerykańca wpatrują się we mnie błagalnie – Nie mogę. Zasady po coś są. Nie można ich łamać. Chcesz, to opłacę Wam taksówkę.

Nie, nie chciałam. Nie rozumiałam tego sposobu rozumowania. Taksówka może nas zabrać bez krzesełka, ale pan z Ameryki już nie? Czyli jeśli wyskoczy nam zwierz, lub zjedziemy do rowu (?!) ów Amerykanin będzie mógł spać snem sprawiedliwych, a winnym będzie taksówkarz? Co za pokręcony sposób rozumowania, rozgrzeszenia się z poczucia winy.

I jeszcze o tych regułach. Tak, bez wątpienia reguły porządkują życie. Ale czy doprawdy są dogmatami? Czy nigdy, przenigdy nie dopuszczają wyjątków? Być może przemawia tu moja polska mentalność, inna od amerykańskiej, ale zdecydowanie uważam, że reguły są dla ludzi, a nie ludzie dla reguł.

Zarzuciłam więc Gajkę na grzbiet i, wciąż kręcąc głową ze zdumienia, ruszyłyśmy do głównej drogi. Ostatecznie dzieliło nas tylko 7 km. Miałyśmy wodę, trochę rodzynek na przegryzkę i repelent – na wszelki wypadek. Emocje się uspokajały, w głowie kluła się nowa migawka, temperatura spadała, wchodząc w granice przyjemnej. Szło się dobrze, zresztą liczyłam, że ktoś z pracowników zatrzyma się i podrzuci nas w kierunku cywilizacji. Zabrała nas.. taksówka! A dokładnie dziewczyna z Rosji, którą widziałam w ruinach. Chodziłyśmy mniej więcej w tym samym tempie, uśmiechając się do siebie z daleka. Okazała się być samotną podróżniczką, choć podróżującą w innym niż my standardzie. I to ona właśnie zatrzymała się taksą i zaproponowała nam podwózkę – prościutko na rynek w Valladolid, skąd do naszego hosteliku były przysłowiowe dwa kroki. Kolejny cud podróży, piękny gest człowieka, dostrzegającego innych w potrzebie.